Als het hoofd volloopt – het verhaal achter mentaal verzuim

Als het hoofd volloopt – het verhaal achter mentaal verzuim 

Op een regenachtige dinsdagochtend in Rotterdam begon Marieke haar werkdag zoals altijd.
Ze werkte al twaalf jaar als wijkverpleegkundige in de thuiszorg en stond bekend als een rots in de branding – altijd bereid om bij te springen, extra diensten te draaien en collega’s te helpen.
“Ik red me wel,” zei ze vaak met een glimlach.

Haar leidinggevende, Peter, had het druk. De bezetting was krap, de zorgvragen namen toe en de werkdruk was structureel hoog. Marieke liet niet merken dat ze steeds vaker ’s nachts lag te piekeren. Dat ze na haar dienst leeg thuiskwam, en zelfs kleine dingen haar te veel werden.
“Iedereen is moe, ik moet me niet aanstellen,” dacht ze.

Tot die dinsdag. Tijdens haar route vergat ze een belangrijke medicatiewijziging door te geven. Toen een collega haar daarop wees, brak ze. De tranen kwamen oncontroleerbaar. Marieke meldde zich ziek.
“Even rust nemen,” dacht Peter. Maar weken werden maanden. Pas na het tweede verzuimgesprek drong het tot hem door: dit was geen gewone vermoeidheid. Marieke was opgebrand.

De stille epidemie op de werkvloer

Het verhaal van Marieke is helaas geen uitzondering. In Nederland is één op de drie ziekteverzuimgevallen gerelateerd aan stress, overbelasting of burn-outklachten.
Vooral in de zorgsector – waar betrokkenheid groot is en grenzen vaak vervagen – ligt mentaal verzuim voortdurend op de loer.

De gevolgen zijn aanzienlijk:

• Langdurige uitval: gemiddeld 8 maanden bij burn-outklachten.

• Hoge kosten: een zieke medewerker kost gemiddeld €300 tot €400 per dag.

• Menselijke impact: verlies van energie, zelfvertrouwen en werkplezier – zowel voor de medewerker als het team.

Signalen die niet genegeerd mogen worden

Peter bedoelde het goed. Hij was trots op zijn team en wilde niemand tekortdoen. Maar net als veel leidinggevenden zag hij de signalen over het hoofd:

• Marieke nam geen pauzes meer.

• Ze nam structureel taken van anderen over.

• Haar vrolijke houding maakte plaats voor stil gedrag en prikkelbaarheid.

Het gesprek over mentale vitaliteit kwam pas toen het te laat was.

Van vangnet naar voorkomen

In de zorg praten we gemakkelijk over fysieke belasting – tillen, bukken, ergonomie – maar mentale belasting blijft vaak onderbelicht. Terwijl juist daar de grootste winst te behalen is.

Een mentaal vitaal team vraagt om:

1.   Regelmatige ontwikkelgesprekken waarin niet alleen prestaties, maar ook energie en herstel aan bod komen.

2.   Een veilige werkcultuur, waarin collega’s elkaar durven aanspreken en kwetsbaarheid normaal is.

3.   Leidinggevenden die luisteren, signalen herkennen en op tijd doorverwijzen naar hulp.

4.   Toegankelijke ondersteuning, zoals coaching, preventieve gesprekken met de casemanager of bedrijfsarts, en praktische tools voor stressmanagement.

Van bewustwording naar actie

Na Marieke’s herstel besloot Peter het anders te doen. Tegenwoordig begint elk teamoverleg met één simpele vraag:

“Hoe gaat het écht met je?”

Dat kleine gebaar maakt het verschil. Zijn team praat makkelijker over grenzen, zoekt sneller steun en het verzuim is zichtbaar gedaald.

Mentaal verzuim voorkom je samen

Mentaal verzuim is geen teken van zwakte, maar een signaal dat iets structureel uit balans is.
Wie vitaliteit serieus neemt, voorkomt niet alleen langdurige uitval, maar bouwt aan een cultuur van vertrouwen, veerkracht en menselijkheid.

Want uiteindelijk is de mentale gezondheid van je medewerkers de sterkste bouwsteen van je organisatie.

Wil jij weten hoe jouw organisatie mentaal verzuim kan voorkomen of verkorten?

Neem contact met ons op en samen kijken we hoe we vitaliteit duurzaam kunnen versterken binnen jouw team.